بسمه تعالی
در ابتدای این مطلب به روشهای اجرائی احداث پروژه تصفیه خانه فاضلاب رامهرمز می پردازیم
و در آینده دو مقاله در خصوص روشهای تصفیه فاضلاب ارائه خواهد شد.
1. مقدمه
هدف از این مطالب ، ارائه روش اجرایی تصفیه خانه فاضلاب شهر رامهرمز بطور خلاصه، مفید ومختصر به گونه ای که امید است از حوصله خواننده خارج نشده ومطالبی کاربردی و اجرائی در پایان حصول کردد .
تصفیه خانه فاضلاب در10 کیلومتری شمال غرب شهر رامهرمز در فضایی به مساحت 5/9 هکتار احداث خواهد شد.که شامل یک ایستگاه پمپاژ اصلی، سه استخر هوا دهی اولیه، سه استخر هوادهی ثانویه، سه استخر ته نشینی، یک واحد گندزدایی به روش UV و تأسیسات و ساختمانهای جانبی می باشد.
2. کلیات
عملکرد تصفیه خانه بدین صورت است که ابتدا پسآبهای شهری توسط لوله های زیرزمینی و پس از عبوراز آشغالگیر به ایستگاه پمپاژ اصلی هدایت می شوند در آنجا توسط چهار واحد پمپ، فاضلاب از عمق 7 متری به سطح زمین منتقل می شود و توسط کانالهای ارتباطی روباز به حوضچه تقسیم هدایت می شود.
در حوضچه تقسیم توسط دریچه های کشویی ورود فاضلاب به یکی از سه لاگون هوادهی اول کنترل می شودو توسط سازه های ارتباط طولی از سه لاگون هوادهی اول به سه لاگون هوا دهی دوم و درنهایت به سه لاگون ته نشینی منتقل می شود.
در لاگون ته نشینی پس از عبور فیلتر قلوه سنگی، بهم می پیوندند و وارد سازه خروجی می شوندکه پس از عبو راز پارشال فلوم خروجی وارد واحد گندزدایی به روش UV خواهد شدو در نهایت از محوطه تصفیه خانه خارج خواهد شد.
3. روش اجرا
سازه ها و تأسیساتی که می باید ساخته شوند از لحاظ ماهیت و روش اجرا می توان به ترتیب ذیل تقسیم بندی کرد
3-1 لاگونهای هوادهی اول، دوم و ته نشینی
3-2 ایستگاه پمپاژ اصلی و آشغالگیر
3-3 حوضچه تقسیم و پارشال فلوم
3-4 کانالهای بتنی روباز
3-5 سازه و لوله ارتباط طولی بین لاگونها
3-6 سازه و لوله ارتباط عرضی بین لاگونها
3-7 ساختمانهای اداری، فرمان، انبار، پست برق، نگهبانی، دیزل ژنراتور ......
3-8 جاده های دسترسی
3-9 واحد گندزدایی به روش UV
3-10 فضای سبز
3-1 لاگونهای هوادهی اول، دوم و ته نشینی
لاگونهای هوادهی اول و دوم مربع شکل هستند که ابعاد آنها در تراز کف 36* 36 و در بالاترین تراز 52*52 متر و حداکثر ارتفاع آن 4 متر میباشد.
لاگونهای ته نشینی مستطیل شکل هستند که ابعاد آنها در پایین ترین تراز 38*90 و بالاترین تراز 52*105 و ارتفاع آنها 4/3 متر است. مصالحی با دانه بندی 75 تا150 میلیمتر در انتهای حوضچه ته نشینی درتمام عرض آن و بطول 13 متر ریخته می شود که فاضلاب پس از عبور از این فیلتر و تصفیه شدن بطور مستقیم یا توسط
لوله های زهکش وارد سازه خروجی می شود. درهر لاگون بطور تقریبی 2000 متر مکعب مصالح قلوه سنگی باید ریخته شود.
دسترسی از جاده روی لاگون ته نشینی به کف حوضچه را فراهم می کند عرض آن 4 متر و شیب آن 15 درصد است پوشش آن یک لایه بتن مسلح با عیار 200کیلو گرم سیمان در متر مکعب می باشد.
3-1-1 جداره سازی لاگونها
جداره لاگونها، خاکریزی از مصالح سنگی و خاک رس است که لاگونها را از یکدیگر و فضای اطراف جدا می سازد.
جداره لاگونها بر دو نوعند:
3-1-1 الف)جداره بیرونی : خاکریزی است که عرض آن در پایین ترین تراز 23 متر و در بالاترین تراز 5 متر و ارتفاع آن 4 متر است . جنس مصالح آن از خاک قرضه به ابعاد صفر تا 50 میلیمتر است و در وجهی که با فاضلاب در تماس است یک لایه خاک رس به ضخامت 3 متر آن را پوشش می دهد.
3-1-1 ب) جداره میانی: خاکریزی است که عرض آن درپایین ترین تراز 21 مترو در بالاترین تراز 5 متر و ارتفاع آن4 متر است جنس مصالح آن ازخاک رس می باشد.
خاک رس مورد استفا ده باید شرایط ذیل را که در مشخصات فنی قرارداد ذکر شده است، داشته باشد.
- نمونه تراکم با تراکم 95درصد آشوی اصلاحی باید دارای نفوذپذیری حداکثر CM/S 6-10باشد
- دامنه خمیری نمونه خاک رس کمتر از 10 و شاخص تورم در آزمایش تحکیم کمتر از4% باشد
مقدار c و p در حالت CU خاک رس د رحالت تراکم با تراکم آشوی اصلاحی حداقل مقادیر pcu=20 وCcu=0.3kg/cm2 مطابقت داشته باشد .
3-1-2 پوشش جداره لاگونها : در وجه درونی (قسمتی که با فاضلاب در تماس می باشد) بتن غیرمسلح به عیار 250 کیلو گرم سیمان در متر مکعب و به ضخامت 8 سانتیمتر است. و از یک شناژ سرتاسری جهت کلاف در قسمت اتصال کف به جداره استفاده می شود.
3-1-3 پوشش کف لاگونها
پس از برداشت خاک نباتی و خاکبرداری و رسیدن به تراز نشان داده شده در نقشه یک لایه مصالح اساس با دانه بندی 0-50 ملیمتر و ضخامت 15 سانتی متر، پخش و آبپاشی می شود و تا تراکم 95 درصد توسط غلطک کوبیده می شود سپس یک لایه قیر پریمکت 1.5kg/m2,MC70 اجرا می شود. در نهایت یک لایه آسفالت گرم با مصالح 0-19 mm به ضخامت 5 سانتی متر اجرا خواهد شد.
3-1-4 روش اجرای لاگونها
پس از پایان بوته کنی و خاکبرداری نباتی، نقشه بردار محوطه کف لاگونها را پیاده می کند. ترتیب و توالی عملیات خاکبرداری بدین صورت است که از SE3 به A32 و A31 ، دوباره از SE1 به A12 و A11 ، به همین ترتیب از SE2 به A22 و A21 خاکبرداری انجام می شود.
با فرض روزانه حدود 1000 متر مکعب خاکبرداری مدت زمان 20 روز برآورد می گردد و ماشین آلات مورد نیاز بر حسب لزوم عبارتند از :
- لودر یک دستگاه
- بلدوزر یک دستگاه
- کامیون سه دستگاه
پس از آماده شدن کف لاگون SE3 عملیات بستر سازی کف لاگون به ترتیب ذیل انجام می شود :
- شناژ اطراف لاگون با دو یا سه اکیپ کاری اجرا می گردد.
- رگلاژ و بستر کوبی انجام می شود.
- اساس و آسفالت کف لاگون اجرا می گردد.
ترتیب وتوالی عملیات بستر سازی همانند خاکبرداری کف لاگونها می باشد تا فضای کار کافی برای شروع خاکریزی جداره لاگونها در دو جبهه کاری بوجود آید.
پس از پیشرفت مقداری از عملیات بستر سازی خاکریزی جداره لاگونها در دو جبهه کاری شمال و جنوب در طول لاگونها انجام می شود با این فرض که در هر جبهه کاری روزانه 500 متر مکعب خاکریزی انجام گیرد برنامه زمانبندی تدوین شده است.
- روش اجرا بدین صورت است که نقشه بردار محدوده جداره لاگونها را پیاده می کند با در نظر گرفتن این مسئله که عرض لاگونها از هر طرف باید 50 سانتی متر بیشتر اجرا شود. مصالح از معادن مورد تأئید دستگاه نظارت توسط کامیون منتقل ودر محل مشخص شده تخلیه می گردد. سپس توسط گریدر دریک لایه به ضخامت حداکثر 15 سانتیمتر پخش می شود.با توجه به رطوبت اپتیم مصالح و حجم خاک تخلیه شده مقدار آب مورد نیاز محاسبه و توسط تانکر آبپاش روی مصالح پاشیده می شود. پس از گذشت زمان مورد نیاز برای جذب آب ، مصالح با غلطک ویبره تا تراکم 95درصد آشوی اصلاحی کوبیده خواهد شد. پس از تکمیل خاکریز 50 سانتیمتر اضافی اجرا شده تراشیده می شود.
3-2 ایستگاه پمپاژ اصلی و آشغالگیر
سازه ای است دو طبقه، بتنی به 12*12 مترجهت استقرارچهار واحد پمپ .
آشغالگیر سازه ای است بتنی به ابعاد 5/4*12
فاضلاب شهری توسط لوله ای به قطر 800 میلیمتر وارد تصفیه خانه می شود پس از عبور از آشغالگیر و ورود به ایستگاه پمپاژ در دو کانال روبازتقسیم شده و هر کانال به حوضچه مستطیل شکلی متصل است که برای هر حوضچه دو واحد پمپ در نظر گرفته شده است و پمپها هد فاضلاب را 7 متر افزایش داده و به لوله دیگری یه قطر 800 میلیمتر که در طبقه دوم تصفیه خانه است منتقل می کننداین لوله به کانال روباز مستطیلی شکلی بیرون از ایستگاه پمپاژ وصل می گردد.
کف سازه ایستگاه پمپاژ ورودی یک لایه بتن مگر به ضخامت 10 سانتی متر اجرا می شود سپس کف اصلی سازه با بتن مسلح 25 مگا پاسکال به ضخامت 40 سانتی متر یکپارچه اجرا می گردد
دیواره سازه ایستگاه پمپاژ ورودی بتن مسلحی است به ضخامت 40 سانتی متر با توجه به ارتفاع 5/7 متری بین طبقه اول و دوم، دیواره طبقه اول می باید در سه مرحله به ارتفاع 5/2 متر با قالبهای فلزی مدولار اجرا گردد.
سقف سازه ایستگاه پمپاژ ورودی در تراز 85/14 دال بتنی به ضخامت 25 سانتی متر است و در تراز 27/18 ازجنس تیرچه و بلوک است و تیرهای اصلی آن باید از بتن 25 مگا پاسکال باشد بدلیل ارتفاع زیاد سقف طبقه اول جهت اجرای آن باید از داربستهای پیش ساخته استفاده گردد.
3-2-1 روش اجرا
پس از جانمایی محوطه ایستگاه پمپاژ و آشغالگیر گودبرداری شروع می شود. از سطح طبیعی زمین در تراز 50/11 می باید به تراز 92/6 برسیم یعنی 5/4 متر ارتفاع باید گودبرداری انجام شود با توجه به تراز بالای آب زیر زمینی (ELV:10 ( و جنس زمین که خاک رس می باشد پایداری دیوارهای گودال بسیار مهم است، چند گزینه پیشنهاد می شود:
گزینه یک: از سمت آشغالگیر خاکبرداری شروع و در ابتدا به ارتفاع 5/1 حفاری می شود، حجم خاک حدود 300 متر مکعب و در یک روز قابل انجام است حال فضای لازم جهت اشغالگیر مهیا شده است و می باید در همین جهت برای رسیدن به پایین ترین تراز ایستگاه پمپاژ، رامپ احداث شود که وجود یک یا دو دستگاه پمپ لجن کش با قدرت 4000 الزامی است. پس از پایان خاکبرداری احداث دیوار حایل دور تا دور محوطه شروع می شود.
برای انجام این عملیات حدود 30 روز برآورد می گردد.
گزینه دو: از میان زمین رامپی با شیب 1/1 به سمت یکی از دیوارها احداث خواهد شد، پس از رسیدن به پایین ترین تراز ، عملیات احداث دیوار حایل شروع می شود. به همین ترتیب دیوارهای بعدی یک به یک احداث خواهد شد.
برای انجام این عملیات حدود 40 روز برآورد می گردد.
3-3 حوضچه تقسیم و پارشال فلوم
فاضلاب پس از خروج از ایستگاه پمپاژ وارد پارشال فلوم و سپس وارد حوضچه تقسیم می شود ابتدای حوضچه تقسیم فضایی ذوزنقه ای شکل به مساحت 17 متر مربع است که به سه حوضچه مستطیلی شکل وصل می گردد. و فاضلاب توسط دریچه های کشویی به یکی از این حوضچه منتقل می شود هر حوضچه وظیفه انتقال فاضلاب را به یکی از لاگونهای هوادهی اول، بر عهده دارد.
یکی ازحوضچه ها مستقیماً به لوله ای از جنس پلی اتیلن به قطر 500 میلیمتر وطول 2/8 متر وصل است که درون خاکریز جداره لاگون A11 قرار دارد و فاضلاب را به این لاگون منتقل می کند .
از هر کدام از دو حوضچه دیگر یک کانال روباز به سمت لاگون A12,A13 خارج می شود که پس از رسیدن به لاگون مورد نظر به لوله ای از جنس پلی اتیلن و قطر 500 میلیمتر متصل می شود که درون خاکریز جداره لاگون قرار گرفته است و کارانتقال فاضلاب را به درون لاگون انجام می دهد.
روش اجرا بدین صورت است که پس از تکمیل خاکریزی جداره لاگونها موقعیت حوضچه تقسیم و کانالهای روباز و سازه ورودی توسط نقشه بردار بر جداره لاگون پیاده می شود و توسط بیل مکانیکی از محلهای مشخص شده خاکبرداری می گردد پس از ریختن بتن مگر، حوضچه تقسیم با بتن مسلح B25 در دو مرحله کف و دیواره اجرا می گردد. همچنین لوله های ( از جنس پلی اتیلن ) توسط جرثقیل در محل خود که خاکبرداری شده است کارگذاشته و سپس روی آن مجدداً خاکریزی می شود.
3-4 کانالهای روباز
کانالهای روباز ورودی فاضلاب را از ایستگاه پمپاژ به حوضچه تقسیم و سپس به لاگونهای هوادهی اول انتقال می دهند و ابعاد آنها در دو تیپ 55*55 سانتی متر و 80*80 سانتی متر می باشد.
کانالهای روباز خروجی فاضلاب را از لاگونهای ته نشینی به پارشال فلوم خروجی و واحد گندزدایی به روش UV منتقل می کنند و ابعاد آنها در سه تیپ 55*55 سانتی متر و 80*80 و 80*100 سانتی متر می باشد.
روش اجرا بدین صورت است که پس از تکمیل خاکریزی جداره لاگونها نقشه بردار محدوده تمام کانالهای روباز ورودی، حوضچه تقسیم و پارشال فلوم را پیاده می کند و بیل مکانیکی حفاری آن را انجام وسپس بتن مگر سرتاسر اجرا می گردد.
سازه اصلی کانال روباز در دو مرحله کف و دیوار در پارتهایی به طول 15 متر اجرا می گردد، ضخامت بتن کف 20 و دیوار 15 سانتی متر است.
حوضچه تقسیم نیز در دو مرحله کف و دیوار اجرا می گردد.
پارشال فلوم نیز در دو مرحله کف و دیوار که از جنس بتن مسلح است اجرا می گردد سپس بتن حجمی درون پارشال فلوم در دو مرحله کف و دیوار اجرا می گردد.
قسمتی از کانالهای خروجی بر جداره لاگونها قرار دارد که مانند کانالهای ورودی اجرا می گردد.
جهت اجرا باقیمانده کانالهای خروجی، پارشال فلوم و واحد گندزدایی می باید از سطح طبیعی زمین به ارتفاع 5/2 متر و عرض 5/5 متر در بالا و 5/8 متر در پایین و حجم 860 متر مکعب خاکریزی انجام می شود.
3-5 سازه و لوله ارتباط طولی بین لاگونها
در انتهای لاگون هوادهی اول و دوم حوضچه بتنی به ابعاد 95/1*15/2 قرار می گیرد که درون آن به سه قسمت تقسیم شده است . فاضلاب ورودی توسط دو دریچه کشویی کنترل می گردد. برای دسترسی به این حوضچه ها روی خاکریز پلکانی با مصالح سنگی احداث می شود این حوضچه به لوله ای از جنس پلی اتیلن به قطر 315 میلیمتر متصل می شود که فاضلاب را از درون خاکریز به لاگون بعدی منتقل می کند.
روش اجرایی حوضچه و لوله ارتباطی که در بالا گفته شد همانند حوضچه تقسیم بدین صورت است که پس از تکمیل خاکریزی جداره لاگونها و قبل ا زاحداث جاده روی آن، موقعیت سازه توسط نقشه بردار بر روی خاکریز پیاده می شود پس از حفاری خاکریز، بتن مگر ریخته می شود سپس کف و دیواره حوضچه که بتنی است اجرا می گردد و لوله ارتباطی نیز توسط جرثقیل یا وسیله دیگری در موقعیت خود ثابت می گردد و روی آن با مخلوطی از شفته آهک و خاکهای حفاری شده پر می گردد .
3-6 سازه و لوله ارتباط عرضی لاگونها
این سازه و لوله، ارتباط عرضی بین لاگونهای هوادهی اول با یکدیگر، لاگونهای هوادهی دوم با هم همچنین لاگونهای ته نشینی را با یکدیگر فراهم می کند که لوله ای است ا زجنس پلی اتیلن و قطر 400 میلیمتر و یکطرف آن یک دریچه کشویی قرار می گیرد.
روش اجرا و ترتیب زمان ساخت آن مانند و همزمان با سازه ارتباط طولی لاگونها است.
3-7 ساختما ن و تأسیسات جانبی :
- ساختمان نگهبانی
- ساختمان اداری
- ساختمان فرمان
- ساختمان پست ترانس برق
- ساختمان دیزل ژنراتور
- ساختمان انبار
- ایستگاه پمپاژ فضای سبز
ساختمان نگهبانی :
ساختمانی است یک طبقه به مساحت 5/34 متر مربع که با مصالح بنایی و سقف تیرچه و بلوک ساخته می شود و با شناژهای افقی و قائم 25*25 سانتی متر کلاف بندی می گردد.
ساختمان اداری:
ساختمانی است یک طبقه به مساحت زیربنایی 270 مترمربع که با مصالح بنایی و سقف تیرجه و بلوک ساخته میشود و با شناژهای افقی و قائم 25*25 سانتی متر کلاف بندی می گردد.
ساختمان فرمان :
ساختمانی است یک طبقه با زیرزمین به مساحت 31 متر مربع که با مصالح بنایی و سقف تیرچه و بلوک ساخته می شود و با شناژهای افقی و قائم 25*25 کلاف بندی می شود.
ساختمان پست ترانس برق:
ساختمانی است یک طبقه جهت استقرار یک دستگاه ترانس برق، یک طبقه با مساحت 80 متر مربع که با مصالح بنایی و سقف تیرچه و بلوک ساخته می شود و با شناژهای افقی و قائم 25*25 کلاف بندی می شود.
ساختمان دیزل ژنراتور:
سازه ای است یک طبقه جهت استقرار یک دستگاه دیزل ژنراتور به مساحت 3/28 متر مربع که با مصالح بنایی و سقف تیرچه و بلوک ساخته و با شناژهای افقی و قائم25*25 سانتی متر کلاف بندی می شود.
ساختمان انبار:
سازه ای است یک طبقه به مساحت 100 متر مربع که با مصالح بنایی و سقف تیرچه و بلوک ساخته و با شناژهای افقی و قائم 25*25 سانتیمتر کلاف بندی می شود.
3-8 جاده های دسترسی
این جاده ها دور تا دور محیط تصفیه خانه جهت دسترسی آسان به لاگونهای هوادهی و ته نشینی و همچنین ارتباط آنها با یکدیگر و با ساختمانهای داخل تصفیه خانه تعبیه شده اند. عرض این جاده 5 متر و طول آن 1186 متر است.
روش اجرای آن بدین صورت است که بعد از جانمایی و برداشت خاک نباتی به عمق 30 سانتی متر ، محل فونداسیون پایه های روشنایی محوطه و محور های ارتباطی آن را مشخص کرده و توسط بیل مکانیکی برداشت می گردد. بعد از رگلاژ و تمیزکاری، بتن مگر آن اجرا شده و پایه های بتنی آن پس از آرماتوربندی، قالبندی و جاگزاری قطعات مدفون ( نصب چهار عدد بولت جهت پلیت تیرهای فلزی روشنایی و لوله های ارتباطی ) اجرا می شود. جهت اجرا جاده 40 سانتی متر خاکریزی با مصالح توونان (0-50 mm ) جهت sub base جاده محیطی انجام می گردد. سپس جهت اجرای جدول پیش ساخته و کانیو بتن مگر آن به ضخامت 5 سانتی متر ، عرض 50 سانتی متر و به طول جاده در دو طرف اجرا می گردد. بعد از اجرای عملیات بسترکوبی مصالح اساس جاده به ضخامت 15 سانتی متر ریخته و کوبیده می شود و پس از آن یک لایه آسفالت به ضخامت 5 سانتی متر (0-19 mm ) روی آن ریخته و کوبیده می شود. شیب جاده از آکس به سمت کانیوها 2 درصد می باشد. با توجه به این نکته که در فواصل 5 متری در طول جاده یک درز به عرض 10 سانتی متر جهت تخلیه رواناب در نظر گرفته شده جدول گذاری کناری جاده شروع می شود و در انتها اجرای کانیو در فاصله مابین جدول و لبه جاده ( جهت هدایت آّب به درزها و خروج از مقطع جاده) بتن ماهیچه پشت جدول با بندکشی انجام می گیرد.
لازم به ذکر است کلیه بتن ها با سیمان تیپ 5 و طرح اختلاط C16 انجام می گیرد.
در پایان قرار بود تعدادی عکس از روند اجرای پروژه جهت درک بیشتر ارائه نمایم که متاسفانه امکان قراردادن عکسها میسر نشد.
باسپاس
مرتضی انصاری فرد
